Przeczytaj, co na ten temat sądzą Trenerzy zarówno perfomance cheer jak i cheerleadingu
Jak pisałam na Facebooku, do napisania tego tekstu skłoniły mnie ostatnie Mistrzostwa Polski, podczas których obserwowałam zawodników rezerwowych, czekających w pełnej gotowości na możliwość wystąpienia. Tutaj pojawiło się wiele pytań, które nie dawały mi spokoju. Prowadząc NEXT CHEER Generation, nie miałam takiego problemu, ponieważ zespół komercyjny rządzi się trochę innymi prawami. Jeśli podpisywany był kontrakt na występ, to nie obejmował on osoby rezerwowej. Zespół taki jak NEXT funkcjonował z około 20 układami w sezonie i w zasadzie każda z tancerek musiała znać większość „miejsc” w choreografii. To między innymi rozwiązuje odwieczną „zagadkę” dlaczego choreografie „meczowe” są o wiele prostsze niż te turniejowe. Po pierwsze przez ich mnogość, a po drugie przez to, że muszą być tak skonstruowane, aby można było (w zasadzie dowolnie) modyfikować ilość występujących osób.
W przypadku zespołów turniejowych sprawa wygląda inaczej. Zastanawiając się nad funkcjonowaniem instytucji zawodnika rezerwowego, przyszło mi do głowy sporo pytań, a także ciekawość, jak wygląda sytuacja zawodnika rezerwowego w różnych drużynach. Czasami zawodnik rezerwowy stanowi zastępstwo, aby w razie niemożności wystąpienia kogoś z drużyny np. po raz drugi (w finale) móc kogoś zastąpić, aby nie było tzw. „dziur” w ustawieniach, a niekiedy jest on konieczny, aby drużyna w ogóle została dopuszczona do występu, chociażby ze względu na regulaminową liczbę zawodników. Przyszło mi też na myśli spostrzeżenie, że zawodnik rezerwowy ma zdecydowanie najgorzej. Po pierwsze, jego szanse na start/występ są małe. Po drugie, musi umieć „wskoczyć” w prawie każde miejsce w choreografii, a zatem uczy się różnych „miejsc” w choreografii nie mając na to tyle czasu jak inni zawodnicy. Po trzecie, nie oszukujmy się, aby pokazać zespół z jak najlepszej strony często ustawia się konkretne osoby, z pewnymi umiejętnościami, w konkretnych miejscach w choreografii, aby wyeksponować daną umiejętność. W sytuacji idealnej, zawodnik rezerwowy powinien umieć wykonać wszystkie elementy choreografii na wszystkich „miejscach”. A zatem czy przypadkiem zawodnik rezerwowy nie jest tym najlepszym, z najmniejszymi szansami na start? Ponieważ temat zawodników rezerwowych nie jest mi bardzo bliski, postanowiłam zapytać ekspertów, których zespoły startują na zawodach i jest to ich „chleb powszedni”.
Na moje pytania odpowiedzieli:
Pierwszym pytaniem było, czy w ogóle wyżej wymienieni trenerzy posiadają w swoich drużynach zawodników rezerwowych. W Shiva Dance Studio drużynach seniorskich i juniorskich rzadko mają zawodników rezerwowych, ponieważ startują w dużych drużynach; choć ostatnio tak się złożyło, że dodatkowe wsparcie mogą liczyć w maksymalnie dwóch osobach na drużynę. Warto zaznaczyć, że tutaj funkcja zawodnika rezerwowego nie jest stale przypisana do jednej osoby. Można ją objąć w momencie dużej absencji na zajęciach, niewyleczonej do końca kontuzji lub po prostu gorszej formy niż reszta drużyny. Zawodnik ten musi znać całą choreografię „jednego miejsca”, ale musi umieć szybko się nauczyć choreografii innego zawodnika. W Honorata Dance Studio, nie ma zawodników rezerwowych, ponieważ każdy, kto dostanie się do formacji ma zagwarantowane miejsce w składzie występującym. Wynika to po części z tego, że rodzic wnoszący opłaty za zajęcia, nie bardzo chce słyszeć, że jego dziecko jeszcze nie należy do pełnego składu. Jeśli już pojawi się taka osoba, to nie poświęca jej się zbyt wiele czasu i może wejść ona w miejsce w choreografii dopiero, gdy ktoś jest nieobecny lub ma kontuzję. W Baltica Cheerleaders choreografie są budowane przeważnie tak, aby niektóre miejsca się dublowały, a rezerwowi uczą się „obszarów” choreografii, czyli np. lewej lub prawej strony. W dużym zespole jest około 5 zawodników rezerwowych, a kiedy liczebność na to nie pozwala, wtedy choreografia jest tworzona tak, aby łatwo było „poprzestawiać” zawodników, bez utraty dla atrakcyjności prezentacji.
Nie byłabym sobą, gdybym nie zadbała o zdanie również trenerów cheerleadingu. Kwestia zawodników rezerwowych w Cheer NS jest bardzo prosta. Trener- Mirosław Haczek konstruuje składy na początku sezonu, które składają się z około 25 osób. Zawodnicy rezerwowi stanowią około 1/5 tej liczby i są to osoby nieposiadające jeszcze wszystkich umiejętności i są na etapie intensywnej edukacji. W trakcie sezonu, jeśli pojawi się osoba dobrze rokująca może zostać dołączona do składu, ale tylko w roli zawodnika rezerwowego. Z tymi pytaniem, wyszłam lekko poza granice Polski- do Austriackiego zespołu Rangers, gdzie zawodników rezerwowych jest około trzech na drużynę 15-25 osobową. Są to zawodnicy, którzy nie dostali się do drużyny startującej, ale kiedy trzeba są w stanie ją wspomóc. Rezerwowymi zawodnikami są także byli zawodnicy, którzy nie mogą trenować regularnie przez cały sezon, ale są w stanie dołączyć do treningów na 3 tygodnie przed turniejem. Zawodnicy rezerwowi uczą się wielu „pozycji” w programie, a także zgrania z drużyną, aby móc szybko się zaadaptować do występu. Czasami trenują ciężej niż inni, czasami nie ma potrzeby, aby byli na treningu (co się rzadko zdarza).
Zatem wracam do mojego, chyba dość kontrowersyjnego pytania- Czy w takim razie zawodnik rezerwowy musi być tym najlepszym, skoro musi umieć zastąpić prawie każdego zawodnika, który dostał się do składu? Oczywiście wszystko zależy, czy ma tylko zająć jego miejsce w choreografii, aby nie było „dziur” w ustawieniu, czy godnie zastąpić. Jak silny psychicznie musi być zawodnik, aby trenować wiele opcji choreografii wiedząc, że może wcale nie wystąpić, a jeśli już, to ma w ekstremalnych wypadkach kilka minut na wejście w choreografię.
Alicja Płonka z Baltica Cheerleaders uważa, że zawodnicy rezerwowi mają najgorzej, ponieważ muszą niekiedy pracować ciężej, a ich występ wcale nie jest gwarantowany. Dlatego też, jeśli ma taką możliwość zmienia zawodnika np. na finał i półfinał, aby każdy miał taką samą motywację do trenowania. Jowita Wilowski z Shiva Dance Studio uważa, że zawodnik rezerwowy to jest wręcz ten słabszy zawodnik, który ratuje start zespołu. Na szczęście nie musi z nich korzystać, choć jak wspomina musiała raz sama wystąpić, ponieważ jedna z zawodniczek nie mogła startować, a bez niej zespół miałby nieregulaminową ilość osób. Jednak któż, jak nie trener zna najlepiej całą choreografię?
Z moją tezą zgadza się Pani Honorata Włoch-Kowalczyk, a także widać podobne podejście do startu w półfinale i finale różnych osób, aby każdy trenujący w składzie mógł wystąpić. Tutaj pozwolę sobie na cytat z Pani Honoraty: „Tak zgadzam się, sięgając do swojego doświadczenia zawodnik rezerwowy najczęściej dublował jedną z tancerek. Jeżeli w zespole zdarzały się 2 tancerki na podobnym poziomie to uczyły się tej samej pozycji. Pracowitość i postępy osiągane w czasie edukacji dawały im możliwość występu w podstawowym składzie. W czasie, gdy można było w półfinale dać jedną z zawodniczek a w finale drugą, trenerzy mogli to wykorzystać, aby każdy zawodnik rezerwowy wziął udział w zawodach. Zgadzam się z tezą, że zawodnik rezerwowy powinien być najlepszym zawodnikiem, gdyż musi zastąpić każdą tancerkę na każdej pozycji i tu pojawia się pytanie, dlaczego najlepszy zawodnik ma zostać zawodnikiem rezerwowym?” W zespole Cheer NS zawodnik rezerwowy to najsłabszy zawodnik, ponieważ inaczej byłby w składzie głównym. Nie mniej, musi być to osoba szybko reagująca i dynamiczna, która jest w stanie zastąpić innego zawodnika. Od siebie tylko dodam dość oczywistą rzecz, ale wydaje mi się, że wartą podkreślenia, że w performance cheer zawodnik rezerwowy (mówiąc kolokwialnie) „najwyżej źle zatańczy”, a w cheerleadingu, zła osoba na danym miejscu może spowodować spore niebezpieczeństwo, dla siebie i innych zawodników.
Dlatego też Elisabeth Jenauth słusznie zauważa, że w cheerleadingu nie do końca jest możliwe, aby każdy był w stanie zastąpić każdego. Czy base zastąpi flayera? Może być z tym problem. Jednak w grupie base’ów każdy uczy się każdej roli, również backspotów. W Rangers najdłużej zajmuje zastępstwo w części tanecznej programu.
Tutaj muszę dodać bardzo ważną rzecz. Prawie wszyscy zapytani Trenerzy o zawodników rezerwowych, podkreślają, że musi być to osoba o silnej psychice, która nie załamie się, że jest gotowa do startu, a jednak nie startuje lub nie spanikuje jeśli okaże się, że jednak wystąpi. Zarówno Mirek z Cheer NS, jak i Jowita z Shiva Dance Studio wspólnie twierdzą, że instytucja zawodników rezerwowych nie działa w kategoriach dziecięcych, bo jest im to ciężko wytłumaczyć. Nie tylko dzieciom- również rodzicom, którzy płacą za zajęcia.
A jak wygląda sprawa zawodników rezerwowych w Waszych drużynach?